Jongeren krijgen geen goede schuldhulpverlening

Hoe maak je van kansarme jongeren, kansrijke volwassenen? 140.000 jongeren zitten diep in de problemen doordat ze geen goede schuldhulpverlening krijgen, en de overheid maakt het alleen maar moeilijker om uit de schulden te komen.

Stephanie
Stephanie is 28 jaar. Op haar zestiende ontvluchtte zij haar huis en moest daarna alles zonder haar ouders doen. Het ging meteen mis. Al 10 jaar wordt zij door haar schulden achtervolgd.

Eigen zorgpremie betalen
Op je 18 ^e  word je volwassen en ben je voor alles  verantwoordelijk . Het is belangrijk dat je dan je eigen zorgpremie betaalt.

Jongeren krijgen een  zorgtoeslag  die na aanvraag direct op hun rekening wordt gestort. Voor jongeren die geen vaste verblijfsplaats hebben is de aanvraag voor zorgtoeslag niet mogelijk. Jongeren die dak- en thuisloos zijn komen hierdoor snel in de problemen, want zij moeten de dure premie zelf betalen. Als ze dat niet doen, dan wordt de premie na zes maanden verhoogd naar  125 procent .

Startkwalificatie mbo 2
Als je tot je 27 ^e  een uitkering aanvraagt, moet je een  startkwalificatie op mbo 2 niveau  hebben. Als je geen mbo 2 diploma hebt, maar wel schulden, dan heb je inkomsten nodig via werk. Als je vervolgens geen werk kunt vinden, dan heb je een uitkering nodig. Maar dan zegt de Sociale Dienst: je moet eerst naar school om een mbo 2 diploma te halen. De schuldhulpverleningsorganisaties zeggen weer: zonder inkomen uit werk en uitkering doen we niets. Zo blijven de jongeren in een vicieuze cirkel en krijgen ze geen schuldhulpverlening.

Nadja Jungmann , lector ‘Schulden en Incasso’ bij Hogeschool Utrecht, maakt zich grote zorgen hierom. Volgens haar betekent dit dat jongeren een studiefinanciering moeten aanvragen, en dat is een leenstelsel. “Die jongeren moeten dan geld lenen om in hun levensonderhoud te voorzien én ervoor zorgen een mbo 2 diploma te behalen.”

Schuldregeling
Volgens Jungmann zijn er ook gemeenten die kunnen helpen met een schuldregeling. Als je naast je studiefinanciering ook een bijbaantje hebt, waarvan je minimaal 50 euro per maand ontvangt, dan kan de gemeente schuldeisers aanschrijven. De gemeente kan de schuldeisers uitleggen dat je de komende jaren niet veel aflossingscapaciteiten hebt. Vervolgens vragen zij om medewerking. Als alle schuldeisers een handtekening zetten dan krijg je een kwijtschelding, net zoals volwassen dat ook krijgen.

Kredietbank
Beyza is 22 jaar en heeft een torenhoge schuld. Ze heeft jaren lang geen vaste verblijfplaats gehad. op haar 19 ^e  een dochter. Ze wilde dolgraag een schuldsanering bij de  Kredietbank Amsterdam . Zij hebben haar afgewezen, want er is nog kans op werk en afbetaling van de schulden is dus mogelijk.

Moratorium
Als er iemand is die iets kan veranderen dan is dat staatssecretaris Jetta Klijnsma. Zij is degene die verantwoordelijk is voor de wet en regelgeving.

Er komt een moratorium, zegt staatssecretaris Klijnsma. Dat is een soort time-out, voor mensen die in de schulden terecht zijn gekomen. Via de schuldhulpverlening kun je dit bij de rechter aanvragen. Het moratorium is bijna klaar en ligt nu bij de Tweede Kamer. Ze hoopt dat het moratorium op 1 januari 2017 van kracht is.

Staatssecretaris Klijnsma is daarnaast bezig met de vereenvoudiging van de  beslagvrije voet . Dat is het deel van je inkomen (salaris of uitkering) wat je kan blijven gebruiken, ondanks de schulden. “De beslagvrije voet wordt heel vaak te laag ingesteld. Mensen moeten dan van heel weinig geld rondkomen.” Kleinsma wil dat er een instrument komt, waarbij de beslagvrije voet vastgesteld wordt en jongeren tot 21 jaar meer overhouden om van te leven. “We vereenvoudigen die beslagvrije voet zodanig, dat het bedrag voor jongeren tot 21 jaar veel hoger wordt. Eerst was het 300 euro en dat wordt nu minimaal 900 euro.”

Goed voorbeeld doet goed volgen
Er zijn gelukkig goede voorbeelden. Zo heeft de gemeente Amsterdam onlangs een  campagne  gestart en is het project  Fix Up Your Life  succesvol.

Er zijn meer initiatieven van mensen die de uitzichtloosheid van jongeren met schulden willen doorbreken. Pieter Hilhorst, oud-wethouder van de gemeente Amsterdam, komt met  coöperatie Goede Gieren  tot onorthodoxe plannen en initiatieven om mensen weer perspectief te bieden.

Het Kansfonds van  Stichting Zwerfjongeren Nederland  financiert initiatieven die de kansen van zwerfjongeren vergroten. Zo ook Van de Straat, een samenwerkingsverband van organisaties dat de complexe problemen van deze jongeren aanpakt.

Bekijk hier het fragment uit de uitzending: