belastingtechnisch gezien is de constructie van vruchtgebruik de meest gunstige. De woning is technisch gezien nu voor de helft al eigendom van de kinderen waarbij er alleen over het meerdere van de vrije som successierechten verschuldigd waren, ligt dus een beetje aan de waarde van de woning of er toen al successierechten afgedragen zijn.

U heeft het voordeel dat u gewoon in de woning kunt blijven wonen terwijl het deel van de woning wat eigendom van uw echtgenote was al verdeeld is.

Wat ik in uw verhaal dan even niet volg is de zinsnede dat de nalatenschap onverdeeld is gebleven, immers is er bij de vruchtgebruik regeling juist sprake van verdeling maar met uitgesteld genot, immers kunnen de kinderen geen aanspraak op de woning maken zolang u er woont.

Jaapje,
Helaas, je verhaal slaat nergens op. Kom ik hieronder op terug.

wggerritse,
Allereerst is van groots belang om te weten wat er nu precies in het testament van uw vrouw stond. In 1975 was de zogenaamde ouderlijke boedelverdeling (ook wel naar verwezen via artikel 1167 Burgerlijk Wetboek) nog niet de "standaard". Het is echter wel mogelijk dat uw vrouw wel al een dergelijk testament had. Daarnaast kwamen in die tijd nog de volgende varianten voor: Allereerst de variant waarbij de langstlevende tot enig erfgenaam werd benoemd. In dat geval zijn de kinderen "gewoon" onterft. Vervolgens kwam ook het vruchtgebruiktestament wel voor in bepaalde gebieden van het land (vooral het noorden en oosten van het land).

Uitgaande van een ouderlijke boedelverdeling, dan is er fiscaal niet zo veel aan de hand. U bent dan als langstlevende eigenaar van alle goederen geworden en de kinderen hebben "slechts" een geldvordering op u gekregen die net zo groot als hun erfdeel is. Dat is ook de reden waarom u de successierechten over de erfdelen van de kinderen voor hun moet voorschieten. U hebt immers alles gekregen en de kinderen nog niets. Op het moment dat u bent overleden kunnen uw kinderen die vordering opeisen en betalen zij daarover geen erfbelasting. Het is zelfs mogelijk dat er nog rente bij opgeteld moet worden.

Voor de inkomstenbelasting pakt deze variant ook het mooiste uit omdat u de geldvorderingen van de kinderen niet als schuld kunt opvoeren in box 3 en de kinderen dat niet als vordering hoeven op te voeren. De kinderen hoeven er dus nog geen belasting over te betalen.

Had uw vrouw het klassieke langstlevende testament, dan bent u enig erfgenaam en hebben de kinderen nergens recht op. In dat geval betaald u ook alleen successierechten omdat u alles kreeg en de kinderen betalen niets. Als u komt te overlijden, erven zij echter alles en betalen zij per definitie uiteindelijk meer erfbelasting dan bij een andere constructie. Daar is helaas niets meer aan te regelen. In dat geval zou ik wel aanraden om nu jaarlijks een bedrag te schenken. Dat kan ofwel in contanten of op papier. Voor een uitgebreide voorlichting hierover kunt u het beste contact opnemen met uw notaris.

Had uw vrouw een vruchtgebruiktestament, dan zal allereerst daar een aparte akte voor opgesteld moeten zijn die zowel u als uw kinderen getekend moeten hebben. In die akte is dan het vruchtgebruik gevestigd. Nadeel van dat vruchtgebruiktestament is dat uw kinderen het vruchtgebruik in Box 3 moeten opgeven en daarover dus als zij meer dan het vrijgestelde bedrag aan vermogen hebben Inkomstenbelasting moeten betalen. Daarnaast is door een wijziging in de Successiewet per 1 januari 2010 het vruchtgebruik zeer nadelig geworden. U hebt nu namelijk al successierechten moeten betalen over de erfdelen van de kinderen. Op het moment dat u komt te overlijden, erven de kinderen de bloot-eigendom (aanwas) van hun erfdelen. Daarover moeten zij tegenwoordig erfbelasting betalen. Uiteindelijk betalen ze erfbelasting over de hele nalatenschap. Voorheen was die zogenaamde aanwas gratis/niet belast met successierechten.

Het stukje over de onverdeeldheid is mij ook niet geheel duidelijk. Wat is er nu precies geregeld bij de notaris nadat uw vrouw overleden is?

Nog een aanvullende tip: laat een nieuw testament opstellen. Tegenwoordig is het gelet op wijzigingen in het erfrecht, het belastingrecht en persoonlijke omstandigheden zeer raadzaam om toch eens in 5 jaar naar een testament te laten kijken. In uw geval zou ik in elk geval adviseren om een zogenaamde prive-clausule op te nemen in uw testament. Daarmee voorkomt u dat op het moment dat een kind dat in gemeenschap van goederen is getrouwd de helft van de nalatenschap moet aftikken aan de koude kant als dat kind gaat scheiden. Zolang de band warm is, is er dus geen enkel probleem. Zodra de band afkoelt ook niet meer voor het kind. Neem eens contact op met uw notaris om u hierover voor te laten lichten.

marcel, ik volg je logica niet. Dhr Gerritse geeft duidelijk aan dat er sprake is van de vruchtgebruik regeling: "dat ik als langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik op het erfdeel van mijn kinderen op de nalatenschap van mijn echtgenote/moeder behield"
Voor wat betreft de wijziging in de successiewet van 2010 heeft deze geen invloed meer op reeds eerder gedane verdelingen, mevrouw is reeds in 2009 ontvallen waarbij de akte naar ik aanneem ook in 2009 is gepasseerd waarbij dus ook de geldende wet van 2009 van toepassing was.

Jaapje,
De meeste mensen die een langstlevende constructie hebben laten opnemen in een testament zeggen dat ze het vruchtgebruik hebben. Dat is (gelukkig) lang niet altijd het geval. Ze bedoelen daar dan vaak mee dat de langstlevende alles krijgt en de kinderen moeten wachten. Maar "de" langstlevende constructie bestaat niet. Ik kan er zo al 4 varianten van bedenken en daar tussen zijn nog variaties mogelijk ook. Vandaar dat ik erg benieuwd ben naar de werkelijke inhoud van het testament. Ik sluit een 100% vruchtgebruiktestament niet uit, maar weer dat er in de praktijk veel verwarring over bestaat.

Je redenering dat omdat moeder in 2009 overleden is, bij het overlijden van vader de aanwas onbelast is gaat (helaas) niet op. De aanwas zal immers na 1 januari 2010 plaatsvinden. En sinds die datum is de aanwas van bloot-eigendom naar volle eigendom ook belast met erfbelasting. Daarnaast moeten de kinderen de waarde van de bloot-eigendom ieder jaar opgeven in Box 3 voor de Inkomstenbelasting. Voor de berekening van de verschuldigde successierechten over de nalatenschap van moeder moet inderdaad gekeken worden naar de regels van 2009. In dat jaar is ze immers overleden.

Jaapje,
De conclusie dat een vruchtgebruiktestament fiscaal het beste uitpakt, deel ik dus zeker niet. Anders zou heel Nederland wel aan de vruchtgebruiktestamenten gaan, terwijl dit alleen fiscaal voordelig is bij zeer grote vermogens. En zelfs dan nog niet altijd. Dit is een kwestie van secuur rekenwerk en kansberekening. En zelfs als daaruit komt dat een vruchtgebruiktestament voordelig kan zijn, worden in een testament meerdere mogelijkheden opengelaten zodat na het overlijden van de eerste ouder nog een berekening gemaakt kan worden om te kijken wat nou echt het voordeligst en praktisch meest gewenst is.

WGGerritse,
Aangezien de wet op de succesierechten in 2010 is gewijzigd, raad ik u aan om met uw Notaris te spreken. Deze weet wat in uw testament staat beschreven en kan u raad geven voor een zo goed mogelijke oplossing.

Jolahya,
De notaris kan wel voorlichting geven, maar geen oplossing meer geven voor dit geval. De notaris is namelijk tot veel in staat, maar (helaas) niet tot het weer tot leven wekken van de echtgenote van TS.

Geachte heer Gerritse,

U kwam met een vraag (was het onverdeeld laten de juiste oplossing?) en u krijgt nu uiteenlopende antwoorden.

Alleen al daarom zou ik liever met een deskundige gaan praten, hetzij een notaris, hetzij een belastingconsulent. Dan kunt u de zaak uitgebreid bespreken, vragen stellen als de inlichtingen u nog niet duidelijk zijn, en alles rustig laten bezinken. Ook de vraag óf er nog een keuze is, en of er een beslissing valt terug te draaien, kan dan aan de orde komen. Wat u vooral nodig heeft, is duidelijkheid. Ik vraag me af of een internetdiscussie daarvoor nu wel het beste middel is; volgens mij is een gesprek veel nuttiger. Veel succes!

Besseldekker,

Ik "verdenk" menig expert er van op dit forum dat zij behoorlijk dicht bij het vuur zitten. Voor mezelf sprekend durf ik de stelling zeker wel aan dat ik in een adviesgesprek het antwoord zou geven dat er, kort door bocht gezegd, op neer zou komen: "pech gehad, niets meer aan te doen."

Maar ja, blijkbaar ben ik niet voldoende deskundig... Overigens zijn mijn ervaringen met belastingconsulenten op dit gebied niet al te best. MAar dat zijn mijn persoonlijke ervaringen.