Behandeling wespensteek

[quote=brekemol schreef op maandag 16 aug 2010, 16:08]hoe behandel ik een wespensteek? de plek -op mijn arm- is rood, verdikt en gloeit! ik was onderweg en had geen azijn bij de hand.kan het verder kwaad?


bij deze gegevens van o.a. het antigifcentrum.

steken door bijen, wespen, hoornaars en hommels
het antigifcentrum ontvangt jaarlijks een 700 tal oproepen in verband met bijen en wespensteken. bij dergelijke oproep vermeldt men volgende symptomen: steekwondje, roodheid, pijn en zwelling. in enkele gevallen (minder dan 10%) is er ook een algemeen onwel zijn, vergezeld van ademhalingsproblemen en huiduitslag. dit zijn de eerste tekens van een ernstige allergische reactie.
het gif
het gif heeft een ingewikkelde scheikundige samenstelling. het bevat enzymen (fosfolipasen, hyaluronidasen,…), peptiden (kinines,…. ), actieve amines (histamine, …) en aminozuren. daarbij komen nog een aantal stoffen met een zeer sterk vermogen om allergische reacties uit te lokken. het gif heeft een onmiddellijk lokaal toxisch effect met vernietiging van de celstucturen en een indirect immunologisch effect. bij een bijensteek wordt 50 tot 100 microgram gif ingespoten, voor een wesp varieert dit van 2 tot 10 microgram, de samenstelling van wespen en bijen gif is verschillend.
de familie van de bij-achtigen (apidae)
de bij-achtigen hebben een behaard lichaam.
de honingbij (apis) heeft een angel met weerhaken die verbonden is met de spieren van het achterlijf. zij steekt alleen als zij in haar werkzaamheden gestoord wordt. zij kan maar één keer steken. een deel van het abdomen blijft aan de angel hangen. de bij sterft hieraan.
de hommel (bombus) is volumineuzer en sterker behaard dan de bij. zij is herkenbaar aan het typisch geluid. zij steekt maar laat geen angel achter.
de familie van de wespachtigen (vespidae)
deze familie is gemakkelijk te herkennen aan het geel-zwart gestreept of gevlekt achterlijf. er is een smalle verbinding (wespentaille) tussen de romp en het spoelvormig achterlijf.
de sociale wesp (vespula) is 15 mm groot en leeft in nesten van honderden tot duizenden individuen. zij voeden zich met vliegenlarven en andere insecten en spelen een belangrijke rol in het ecosysteem. zij worden ook aangetrokken door fruit, suiker en vlees. de vrouwtjes bezitten een angel en kunnen verschillende keren steken.
de hoornaar (vespa) is 35 mm groot. hij kan meerdere keren steken. de steken zijn zeer pijnlijk en kunnen gevaarlijk zijn.
de steek
het gif wordt intradermaal ingespoten en bevindt zich meestal in het bindweeefsel van de huid. ter hoogte van de slijmvliezen en het oogbindvlies verspreidt het gif zich veel sneller en ontstaat er een sterk uitgesproken zwelling.
er zijn drie mogelijke reacties:
lokale reactie
de steek is zeer pijnlijk. men zie lokale roodheid, een zwelling van enkele centimeters en een lichte verharding. meestal gaat dit gepaard met jeuk. deze reactie, veroorzaakt door vasoactieve amines en peptiden, verdwijnt meestal enkele uren na de steek. naargelang de plaats waar men gestoken wordt kan de zwelling meer uitgesproken zijn. dit is ondermeer het geval ter hoogte van de oogleden, de neusvleugels, de oren, de lippen, het gelaat en de hals. een steek ter hoogte van de mond of de keel kan zodanig opzwellen dat de patiënt begint te stikken.
toxische reactie
de ernst van de reactie zal toenemen met het aantal steken. bij veelvuldige steken is de hoeveelheid ingespoten gif groter. naast de lokale reactie treden ook algemene symptomen op: oedemen, moeheid, braken, diarree, hoofdpijn, daling van de bloeddruk en soms stuipen en bewustzijnsverlies. een volwassene die meer dan 20 steken krijgt, moet gehospitaliseerd worden voor observatie.
allergische reactie (anafylactische chock)
een allergische reactie is niet afhankelijk van de dosis en kan reeds optreden na één enkele steek. een tijdsinterval van minder dan twee maanden tussen twee steken kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van een allergische reactie op bijen of wespengif. wanneer een pijnlijke zwelling ontstaat van meer dan 10 cm, en de symptomen meer dan 12 uur aanhouden, bestaat het risico dat bij de volgende steek een ernstigere allergische reactie optreedt.
de volgende symptomen kunnen voorkomen:
- ter hoogte van de huid: veralgemeende netelkoorts, roodheid en belangrijke zwelling.
- ter hoogte van het ademhalingsstelsel: zwelling door oedeem van de tong met slikmoeilijkheden, oedeem van het strotklepje en strottenhoofd, spasmen van de luchtpijpen met gevoel van benauwdheid, angst en cyanose (blauwe verkleuring van de huid).
- ter hoogte van het hart: daling van de bloeddruk, duizeligheid, bewustzijnsverlies.
- spijsvertering: misselijkheid, braken, diarree.
- neurologisch: coma het blokkeren van de luchtwegen en de cardiovasculaire symptomen kunnen de dood van het slachtoffer veroorzaken.
wat doen na een steek?
• indien mogelijk, het insect dat de steek veroorzaakt heeft identificeren.
• pijn en zwelling treden heel vlug op na een steek.
*) na een bijensteek blijven de angel en het gifapparaat achter in de huid en het gifapparaat blijft gif afgeven in de huid. de angel moet zo snel mogelijk verwijderd worden, met de nagel of door met de botte kant van een mes over de steek te gaan. gebruik nooit een pincet, hierdoor zou de gifklier open kunnen gaan en nog meer gif verspreiden.
*) de hoornaar heeft een langere angel die dus dieper in de huid kan doordringen en rechtstreeks in een bloedvat kan terecht komen en zo de reactie kan versnellen.
• verwijder ringen bij een steek in de hand
• het gif is warmtegevoelig en kan geïnactiveerd worden door de steekwonde te verwarmen (met warm water of een haardroger). nadien behandelt men best met ijs om de pijn en de zwelling te doen afnemen.
• de steek moet gewassen worden met water en zeep, nadien moet een ontsmettingsmiddel aangebracht worden. de hymenoptera zijn omnivoor en gaan langs fruitbomen en vuilbakken.
• indien er veel pijn is kan men een pijnstiller laten innemen.
• verifiëer ook of de tetanusvaccinatie in orde is.

neem contact met een arts indien:
• de lokale reactie erg uitgesproken is (zwelling, roodheid, warmte, pijn) of langer dan 24u aanhoudt
• men in de mond of de keel gestoken wordt. er kan zeer vlug een belangrijke zwelling ontstaan die het ademhalen bemoeilijkt. geef een ijsklontje om op te zuigen en ga zo vlug mogelijk naar een arts of naar het ziekenhuis. de behandeling zal symptomatisch zijn.
• een allergische reactie optreedt na een steek. bel de 112 voor een dringende overbrenging naar het ziekenhuis. de allergische reactie gaat gepaard met huiduitslag, hevige jeuk, zwelling van het gelaat, duizeligheid en bleekheid. verwijder de angel, indien nodig, ontsmet en laat het slachtoffer neerliggen, de benen iets hoger.
• men meerdere steken gekregen heeft (meer dan 20 voor een volwassene). men brengt het slachtoffer naar het ziekenhuis voor observatie.

enkele praktische raadgevingen om steken te voorkomen
1. loop niet blootsvoets buiten, vooral niet in het gras.
2. gebruik geen geurende stoffen die wespen en bijen aantrekken (parfum, haarlak, geurende zonnecrème)
3. vermijd de omgeving van bijenkorven en wespennesten.
4. zet slecht afgesloten vuilnisbakken weg op een afstandje.
5. kies kleren in lichte kleuren, vermijd lichtgevende kleuren die op de kleuren van bloemen lijken.
6. als een insect rond uw oren vliegt, blijf kalm. vermijd bruuske bewegingen en jaag het zachtjes weg. angst en paniek zijn uit den boze.
7. als u allergisch bent, vermijd buiten te eten. drink geen drank uit een blikje, u ziet niet wat er binnenin zit.
8. allergische personen kunnen een noodkoffertje bij zich dragen met hierin inspuitbare adrenaline (type epipen® 0,3mg), een antihistaminicum (zyrtec® bij voorbeeld) en een oraal corticoïd. het is ook belangrijk om de mensen in de omgeving over die allergie in te lichten. een woordje uitleg over desensibilisatie mechanisme van de allergische reactiehet mechanisme van de allergie na een wespen of bijensteek is hetzelfde als bij hooikoorts of een allergie voor bij voorbeeld penicilline. na een eerste steek worden bij gevoelige personen antistoffen aangemaakt van het type immuunglobuline e (ige). deze antistoffen hechten zich aan gespecialiseerde cellen (de mastcellen) die aanwezig zijn in de huid, de darmen en de ademhalingswegen. bij een tweede steek, bindt het gif van de bij of de wesp (het antigeen) zich aan de antistof op de mastcel die als gevolg histamine en andere vaso-actieve stoffen vrijmaakt. deze reactie doet zich voor binnen de vijf tot tien minuten na de steek.
identificatie van een allergische persoon en het type allergie
• het is belangrijk het verantwoordelijke insect te identificeren. alleen de bij laat een angel achter.
een allergie voor bijengif geeft niet noodzakelijk een allergie voor wespengif (behalve in enkele zeldzame gevallen waar men een kruisallergie ziet)
• er worden eerst huidtesten uitgevoerd. hiervoor wordt gezuiverd en verdund gif gebruikt. deze huidtesten moeten gebeuren minsten 6 weken na een steek (zodoende hebben de mastcellen voldoende tijd om weer op te laden). indien de patiënt antihistamine neemt moet men na het stoppen van de behandeling 10 dagen wachten vooraleer de huidtesten uit te voeren.
• in het bloed wordt een dosering gedaan van de specifieke immuunglobulinen e voor de verschillende giften.

de desensibilisatie
de desensibilisatie wordt alleen uitgevoerd bij personen die reeds een ernstige allergische reactie hebben doorgemaakt. het is een behandeling die de patiënt tolerant maakt tegenover een specifiek antigeen, d.w.z. hem in staat stelt dit te neutraliseren. dergelijke behandeling moet altijd uitgevoerd worden door een arts en in het ziekenhuis. de patiënt krijgt onderhuidse inspuitingen van toenemende hoeveelheden van het gif waaraan hij allergisch is, op intervallen die variëren naargelang het type desensibilisatie (versnelde behandeling met inspuitingen om de 30 minuten gedurende 4 tot 5 dagen of normale behandeling gespreid over 3 tot 5 jaar met inspuitingen om de week, later om de maand).